• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Skip to content
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de tweede sidebar
  • Spring naar de voettekst

Johannes Wier Stichting

Johannes Wier Stichting voor gezondheidszorg en mensenrechten

  • Nieuws
  • Wil je ons helpen?
    • Als vrijwilliger?
    • Met geld?
  • Contact
    • Routebeschrijving
    • Colofon
    • Disclaimer
  • English
  • Recht op gezondheid
    • ‘Het recht op gezondheid’
    • VN verklaringen en verdragen
    • Het ‘recht op gezondheid’ en andere verdragen
    • Relevante links
  • Wie zijn wij
    • Secretariaat
    • Bestuur
    • Comité van Advies
    • Partners
    • Jaarverslagen en plannen
      • Jaarverslagen
      • Jaarplannen
    • ANBI publicatieplicht
    • Wie was Johannes Wier?
    • Privacy- en cookie statement
  • Wat doen wij
    • Bevordering kennis & deskundigheid
      • Symposium
      • Webinar
      • Archief
    • Werkgroepen
      • Werkgroep Ouderen
      • Jongerennetwerk
      • Werkgroep Taalbarrières
      • Werkgroep Mensenrechteneducatie
      • Werkgroep Communicatie
      • Werkgroep mensenrechten in het medisch curriculum
      • Archief
    • Tijdschrift
      • Februari 2023
        • Voorzitterscolumn
        • Interview met Anne van der Zon over de publicatie van het themadossier ‘palliatieve zorg bij ouderen met een migratieachtergrond
        • Symposiumverslag
      • December 2021
        • Voorzitterscolumn
        • Interview met Simone Goosen
        • Verslag Webinar Covid en Kwetsbare Groepen
        • Wilt u ons helpen?
      • Juni 2021
        • Blinde vlekken en eyeopeners
        • Interview met Ester Bertholet
        • Dementiediagnostiek bij mensen met een migratieachtergrond
        • Polyfarmacie bij ouderen
    • JWS in het nieuws
    • Schaduwrapportages
    • Publicaties
  • Thema dossiers
    • Gezondheids- verschillen
    • Ethische dilemma’s in de GGZ voor asielzoekers
    • Honger- en dorststaking
    • Het recht op zorg van ongedocumenteerde vreemdelingen
    • Zorg voor asielzoekers en vluchtelingen
    • Medisch beroepsgeheim
    • Zorg voor ouderen met een migratieachtergrond in de laatste levensfase
  • E-learning
    • E-learning Gezondheidszorg voor ongedocumenteerden
    • E-learning cursus ‘ethische dilemma’s in de ggz voor asielzoekers’
    • E-learning Hongerstaking
    • Externe E-cursussen
  • Campagne Tolken terug in de zorg
Home » Wat doen wij » Tijdschrift » Juni 2021 » Polyfarmacie bij ouderen

Polyfarmacie bij ouderen

Door Dr. Kees Kramers, internist en farmacoloog, Radboud UMC, Nijmegen.

Polyfarmacie wordt als problematisch gezien. Het leidt tot interacties, bijwerkingen en opnames in het ziekenhuis en soms zelfs overlijden. Daar komt bij dat de evidence  waarop het gebruik van de individuele geneesmiddelen gebaseerd is, vaak in populaties met minder co-morbiditeit verkregen is. Je zou gechargeerd kunnen zeggen dat bij een patiënt die 15 pillen gebruikt een niet eerder uitgeprobeerd chemisch experiment gebeurt. Het verminderen van het aantal pillen blijkt in de praktijk echter niet eenvoudig.

Je kunt de lange lijsten geneesmiddelen die patiënten gebruiken grofweg verdelen in preventieve geneesmiddelen en geneesmiddelen die patiënten gekregen hebben vanwege klachten. Wat betreft de preventieve geneesmiddelen zijn er recent artikelen verschenen waarbij men in plaats van het 10 jaars risico op het ontstaan van een ziekte (zoals in de Cardio Vasculair Risico Managementtabel) kijkt naar hoeveel gezonde levensjaren een patiënt erbij krijgt door het gebruik van specifieke geneesmiddelen die ingezet worden in het kader van cardiovasculair risicomanagement. Dit leidt er toe dat juist jongere mensen met cardiovasculair risico behandeld moeten worden en dat je bij kwetsbare ouderen terughoudend zou moeten zijn. Immers zij hebben weinig voordeel te verwachten van de medicatie (een hoog concurrerend risico op overlijden door een andere oorzaak) en hebben meer risico’s op bijwerkingen en schade. Dit geldt voor cholesterolverlaging, bloeddrukverlaging (die niet te laag moet worden) en instelling van de suikerziekte (die niet te scherp afgesteld moet worden).

Daarnaast hebben patiënten die veel verschillende medicijnen gebruiken (polyfarmacie)  pillen die ze vroeger ooit voorgeschreven hebben gekregen vanwege klachten die ze toen hadden. Vooral de zogenaamde protonpompremmers (maagzuurremmers) worden frequent zonder goede indicatie voorgeschreven , maar dit geldt ook voor anderee middelen zoals  antidepressiva , pijnstillers  en urologische middelen . Protonpompremmers zijn niet zonder risico’s  en interventies gericht op stoppen zijn effectief . Bij chronisch gebruik van middelen die mensen in het verleden vanwege klachten gekregen hebben, kan men een aantal situaties onderscheiden. Allereest kan het zijn dat het geneesmiddel niet of nauwelijks geholpen heeft, maar dat er überhaupt geen evaluatie heeft plaatsgevonden. Daarnaast kan het zo zijn, dat het middel weliswaar hielp, maar dat er sprake was van een placebo-effect. Placebo-effecten komen veel voor en kunnen soms verantwoordelijk zijn voor het leeuwendeel van het effect . Daarnaast is het mogelijk dat  het middel weliswaar hielp, maar dat de ziekte inmiddels over is. Zo zijn er patiënten die reeds tientallen jaren betahistine gebruiken omdat ze ooit duizelig geweest zijn. Tenslotte moet men zich realiseren dat men bij de dosis die in een populatie voor een bepaalde indicatie geregistreerd wordt, geen rekening houdt met het feit dat er grote verschillen in gevoeligheid zijn tussen individuen. Met andere woorden: er wordt een dosis gekozen waarbij iedereen reageert, maar het is goed mogelijk dat een belangrijk deel van de populatie met minder uit zou komen.

Al deze overwegingen kunnen met de patiënt doorgenomen worden teneinde tot het afbouwen  van de pillen te komen die in het verleden ooit vanwege klachten gegeven zijn. Dit zal stapsgewijs moeten gebeuren (bijvoorbeeld met stappen van 50% reductie per stap) en op een tempo dat in overleg met de patiënt wordt bepaald. Men dient daarbij rekening te houden met rebound-effecten (bijvoorbeeld bij afbouw van maagzuurremmers), met onttrekkingsproblematiek (benzodiazepines, opiaten) of met de terugkeer van de oorspronkelijke klachten (antidepressiva).

Ondanks dat er goede richtlijnen zijn om medicatie te stoppen, blijkt dit in de praktijk weerbarstig. Zowel patiënten als behandelaars zijn vaak terughoudend om een geneesmiddel te stoppen, ook als er geen goede inhoudelijk reden voor continuering van farmacotherapie is. Het stoppen van medicatie is daarmee veel meer een psychologische, sociologische kwestie, dan een farmacologisch inhoudelijk probleem.

Primaire Sidebar

Missie

JWS stimuleert en mobiliseert professionals in de zorg om de eerbiediging van het recht van een ieder op een zo goed mogelijke lichamelijke en geestelijke gezondheid te bevorderen.

Secundaire Sidebar

Nieuwsbrief

Geef u op voor onze elektronische nieuwsbrief

Footer

Contact

info@johannes-wier.nl

Keizersgracht 177
1016 DR Amsterdam

 

Nieuwsbrief

Zoek

De foto’s op de homepage zijn van een kunstwerk van Paulina Verzijden.

naar bovenkant pagina

Deze website gebruikt cookies om het gebruik van de website te analyseren en te verbeteren. Akkoord Meer over cookies
Privacy- en cookie statement

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may affect your browsing experience.
Necessary
Altijd ingeschakeld
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
OPSLAAN & ACCEPTEREN