Per 1 januari 2020 wordt de Wet Bopz vervangen door twee nieuwe wetten: de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) en de Wet zorg en dwang psychogeriatrische en verstandelijk gehandicapte cliënten (Wzd). Het uitgangspunt in de Wzd is dat de zorg voor psychogeriatrische en verstandelijk gehandicapte cliënten zoveel mogelijk op vrijwillige basis plaatsvindt.
Onvrijwillige zorg, het toepassen van vrijheidsbeperkende maatregelen – waarmee een inbreuk wordt gemaakt op het mensenrecht vrijheid – is het ultimum remedium. Deze onvrijwillige zorg kan na het van kracht worden van de Wzd niet alleen in intramurale voorzieningen worden toegepast, maar ook extramuraal: in de thuissituatie en in kleinschalige woonvormen. Inmiddels is er al een aanpassingswet in de maak. Een belangrijke wijziging is dat het toezicht op de onvrijwillige zorg voor psychogeriatrische en verstandelijk gehandicapte cliënten niet mee voorbehouden is aan een arts, maar ook uitgevoerd kan worden door een te hernoemen Wzd-functionaris. Een belangrijke reden voor deze aanpassing is het tekort aan artsen voor verstandelijk gehandicapten en specialisten ouderenzorg. Vooral deze aanpassing leidt tot veel onrust over en protesten tegen de Wzd, zowel wat betreft de ingangsdatum als wat betreft de inhoud. In Medisch Contact van 16 mei 2019 is hieraan een interessant artikel gewijd (voor niet-abonnees te lezen vanaf 27 juni 2019).
