Pharos, het Nederlands expertisecentrum voor gezondheidsverschillen, publiceerde recent een opvallend nieuw perspectief op de geboortezorg in Nederland. Hoewel de zorgkwaliteit traditioneel hoog is, blijkt deze niet voor iedereen even toegankelijk of passend. Personen die afwijken van de ‘gangbare norm’ — zoals mensen met een migratieachtergrond of gezinnen in armoede — ervaren vaker barrières zoals discriminatie en onbegrip, wat leidt tot verhoogde gezondheidsrisico’s tijdens zwangerschap en geboorte.
Belangrijkste knelpunten
- Systemische ongelijkheid al vóór de geboorte: Factoren als chronische stress, slechte huisvesting en sociaal economische kwetsbaarheid brengen het ongeboren kind eerder in gevaar, bijvoorbeeld met een laag geboortegewicht of risico op vroeggeboorte.
- Ongelijke normen en uitsluitingsmechanismen dragen bij aan het voortbestaan van deze ongelijkheid.
Concrete acties en aanbevelingen
Op basis van verkennende gesprekken met landelijke partijen in de geboortezorg — zoals KNOV, CenteringZwangerschap, kraamzorg- en brancheorganisaties — en een recente ronde-tafelbijeenkomst in opdracht van VWS, formuleerde Pharos een reeks acties:
- Versterking programma Kansrijke Start: Zorg en ondersteuning moeten worden toegespitst op kwetsbare ouders, met oog voor sociale omstandigheden waarin discriminatie een rol speelt.
- Bewustwording rondom taalbarrières: Cultuursensitieve communicatie vraagt aandacht voor taaldiversiteit om ongelijkheid op basis van taal te voorkomen.
- Inclusief onderwijs en divers personeelsbeleid: Van praktijk tot management, scholing in vooroordelen, inclusiviteit en eerlijke selectie is essentieel.
- Herzien van protocollen en richtlijnen: Inventariseer vooroordelen en voer audits uit om discriminatie te voorkomen.
- Veilige werkomgevingen: Zorgverleners moeten zich gesteund voelen bij melding van discriminatie, ondersteund door heldere richtlijnen.
- Groepszorgmodellen stimuleren: Bijvoorbeeld CenteringZwangerschap — waarin gelijkwaardige spreektijd, gezamenlijke informatievoorziening en cultuurgevoelige begeleiding voor meer vertrouwen zorgen.
- Verwijderen van financiële drempels: Schaf de eigen bijdrage voor kraamzorg af om zorgmijding te voorkomen.
- Samen werking en kennisdeling: Een landelijke coördinatie van interventies en samenbrengen van best practices is cruciaal voor duurzame verandering.
Als afsluiting spreekt Pharos een krachtige overtuiging uit:
“Een gezonde generatie begint bij een inclusieve start. Zo zorgen we er samen voor dat iedere ouder en ieder kind – ongeacht afkomst, taal of inkomen – dezelfde kansen krijgt.”
De rol van Simone Goosen (JWS)
De onderzoekers interviewden onder andere Simone Goosen, onze campagneleider Tolken terug inde zorg, alstublieft.
